سوالات مرتبط با کنتاکتور ، وظایف ، شیوه نصب و نگهداری ، Contactor FAQ
در این مقاله به عناوین زیر می پردازیم
کنتاکتور (Contactor) چیست و تفاوت آن با رله
کنتاکتور زیمنس بهتر یا کنتاکتور اشنایدر
سایز های کنتاکتور اشنایدر و کنتاکتور زیمنس به چه صورت است
تفاوت های کنتاکتورهای اشنایدر با تله مکانیک در چیست؟
چگونه میتوان با روش مستقیم ، ستاره مثلث و چپگرد راستگرد بوسیله ی کنتاکتور، موتور را راه اندازی کرد
تفاوت کنتاکتور یا رله های SSR با نوع مکانیکی آن چیست
نحوه تشخیص کنتاکتور اصلی از تقلبی
علت صدای ویز ویز کنتاکتور چیست
تفاوت کنتاکتور با حرارتی و بیمتال
1. کنتاکتور (Contactor) چیست و چه تفاوتی با رله دارد ؟ آیا به جای رله می توان از کنتاکتور استفاده کرد؟
کنتاکتور (Contactor) چیست ؟ نوعی کلید مغناطیسی است که برای قطع و وصل جریان های الکتریکی بزرگتر استفاده می شود. با این توضیح معلوم می شود که کنتاکتور همان رله است با این تفاوت که قابلیت جریان دهی بالاتری از رله دارد. رله ها را نمی توان در مدارهایی که جریانی بیش از 10 آمپر از کنتاکتهای آن عبور می کند استفاده کرد. در حالیکه که کنتاکتورها تا 12500 آمپر را هم می توان پشتیبانی کند.
2. تفاوت سافت استارت با کنتاکتور؟
کنتاکتور و سافت استارت هر دو وسیله هایی برای انتقال توان الکتریکی به موتور هستند با این تفاوت که کنتاکتور تمام توان را یکباره به مصرف کنند وصل می کند و البته یک کلید کنترل پذیر است. اما سافت علاوه بر اینکه کنترل پذیر است توان الکتریکی را به صورت تدریجی به موتور انتقال می دهد.
3. کنتاکتور زیمنس بهتر است یا کنتاکتور اشنایدر؟
دو برند زیمنس و اشنایدر برندهای معتبری در ساخت تجهیزات برق و اتوماسیون هستند. یکی از مزیت های تجهیزات زیمنس (کنتاکتور زیمنس) نسبت به تجهیزات اشنایدر (کنتاکتور اشنایدر) کوچکی ابعاد تجهیزات قدرت است. ولی در کیفیت عملکرد اصلی، این دو برند تفاوت چندانی با هم ندارند.
4. تفاوت کنتاکتور 4 پل و سه پل؟
کنتاکتور 4 پل به جای سه کنتاکت اصلی، چهار کنتاکت اصلی دارند که این ویژگی برای اینترلاک داخلی مناسب است. مثلا برای جاهایی که ترانس داریم و بخواهیم سه فاز و نول را با این کنتاکتور قطع و وصل کنیم.
5. کنتاکتور 220 به جای 110 می توان به کار برد یا نه؟
نه. محدوده ولتاژی بوبین 110 ولت 110-120 ولت و بوبین 220 بین 220 تا 240 ولت است.
6. علت چسبیدن کنتاکت های کنتاکتور چیست؟
عبور جریان بیش از حد مجاز از کنتاکتور باعث چسبیدن کنتاکتهای آن می شود.
7.کنتاکتور اشنایدر چه دیودی دارد ؟ آیا کنتاکتور اشنایدر دیود هرزگرد دارد؟
بوبین کنتاکتور اشنایدر می تواند با 0.7 تا 1.25 برابر ولتاژ نامی بوبین کار کند. اگر بخواهیم بوبین را از ولتاژهای ناخواسته و پیک های ولتاژ حفاظت کنیم می توانیم یک دیود با بوبین موازی کنیم. فقط بدانیم در این صورت 2-5 میلی ثانیه تاخیر به زمان عمل کردن کنتاکت ها اضافه میشود.
8.فرق کلاس راه اندازی 5 و 10 و 20 و 30 در انتخاب کنتاکتور چیست؟
کلاس های 5 و 10 و 20 برای کلیدهای حفاظت جریان (مثلا کلید حرارتی یا بیمتال) است و ربطی به کنتاکتور ندارد. اجمالا بهتر است بدانیم که کلاس 5 کلاس حفاظت با حساسیت بالاست که بسیار سریع نسبت به اضافه بار واکنش نشان می دهد. بعد از آن کلاس 10 کلاس سریع و بعد کلاس 20 کلاس استاندارد و کلاس 30 کلاس آهسته است.
9. سایز های کنتاکتور اشنایدر و کنتاکتور زیمنس به چه صورت است؟
کنتاکتورهای اشنایدر 9 سایز دارد که با عناوین سایز00 (9 آمپر)، سایز 0 (18آمپر)، سایز 1 (27 آمپر)، سایز 2 (45 آمپر)، سایز )، سایز 3 (90 آمپر)، سایز 4 (135 آمپر)، سایز 5 (270 آمپر)، سایز 6 (540 آمپر)، سایز 7 (810 آمپر)
کنتاکتورهای زیمنس 7 سایز دارد از S00 ، S0، S2، S3، S6، S10 و S12 . در هر یک از این سایزها 3 تا 4 مقدار جریانی وجود دارد. مثلا در سایز S00 7 و 9 و 12 و 16 آمپر وجود دارد و در سایز S12 مقادیر 400 و 500 هست.
10. آیا کنتاکتور EX هم داریم؟
بله وجود دارد. برندهایی چون STAHL و CZ و BARTEC تولید کننده کنتاکتورهای Ex هستند.
کنتاکتوری که اتصال مثلث را ایجاد می کند لازم است هم اندازه کنتاکتور خط باشد. اما کنتاکتور ستاره که در ابتدای اتصال در مدار قدرت وجود دارد می تواند یک تا دو سایز پایین تر باشد. مثلا برای جریان 150 آمپری می تواند کنتاکتور ستاره 110 آمپر باشد.
12. تفاوت کنتاکتور با کلید چیست؟
کنتاکتور در واقع نوعی کلید است که توسط سیگنال کنترلی قطع و وصل می شود. می توان گفت کلید کنترل پذیر.
13. آیا کنتاکتور را هم می توان به شبکه های صنعتی وصل کرد؟
بله. برخی کنتاکتورها قابلیت اتصال به شبکه های سطح فیلد را دارند؛ شبکه هایی مثل As-interface و IO-link
14. آیا کنتاکتور به خروجی پی ال سی مستقیما وصل می شود؟
بله می تواند وصل شود. ولی باید دانست که کنتاکتور یک تجهیز قدرت است ولی پی ال سی یک وسیله کنترل است بنابراین بایستی ولتاژ و جریان این دو تجهیز از هم مجزا باشند. از سویی اگر در مدار کنترل یک دستگاه یا پروسه باید از پی ال سی برای تولید فرمان راه اندازی مثلا موتور استفاده می شود توصیه می شود که فرمان صادره از پی ال سی به واسطه یک رله یا کنتاکتور فرمان به کنتاکتور اصلی منتقل شود.
15. دلیل موازی کردن مقاومت با بوبین کنتاکتور چیست؟
مقاومت را با بوبین موازی نمی کنند. در کنتاکتورهای DC اگر در کاربردی ولتاژ تغذیه بوبین مقدار خاصی بیش از محدودۀ مجاز بوبین بود مقاومتی را بر برای تنظیم ولتاژ دو سوبین به صورت سری با آن قرار می دهند. در این حالت دیود هم جزئی از مدار بوبین خواهد بود.
16. تفاوت های کنتاکتورهای اشنایدر با تله مکانیک در چیست؟
با هم فرقی ندارند. در واقع تله مکانیک نام تجاری بود که تا حدود سال 2010 زیر مجموعه اشنایدر الکتریک بود در کنار Square D. اما در آن زمان اشنایدر همه این مارک ها را تجمیع و نام تجاری اشنایدر را برای تمام محصولات زیر مجموعه اش یکسان سازی کرد.
17. دمای محیط بر انتخاب و عملکرد کنتاکتور تاثیر دارد؟
محدوده دمای مجاز برای عملکرد کنتاکتور 40- تا 70+ درجه سانتیگراد است. البته دمای بالاتر از 60+ توجهاتی دارد. مثلا استقامت مکانیکی کم می شود و از چیدمان کنتاکتور باید فاصله 10 میلی متری را رعایت کرد.
18. آیا کنتاکتور کار حفاظت موتور را انجام می دهد؟
کنتاکتور صرفا کلید قطع وصل قدرت به مصرف کننده مثلا موتور است. البته با توجه به اینکه این کلید فرمان پذیر است می توان زمان قطع و وصل را در بر اساس سیگنال کنترلی تعریف کرد که مثلا حفاظت موتور تعیین کننده آن باشد. مثلا اگر کنترل فاز، عدم توالی فاز یا عدم توازن فازها را تشخیص بدهد خروجی کنترل فاز می تواند فرمان قطع برای کنتاکتور صادر کند.
همین طور اگر کلید حرارتی اضافه بار را تشخیص دهد با طراحی مدار فرمانی ساده می توان فرمان قطع به کنتاکتور صادرکرد.
19. مدار حفاظت بوبین از تغییرات جریان به چه صورت است؟
در کنتاکتورهای خلا (یا وکیوم؛ vacuum) به جای اینکه کنتاکتهای قدرت در فضای هوایی معمولی باشد ساختار آن ها به صورتی است که خلایی آماده شده است و کنتاکت های قدرت در خلا قطع و وصل می شود. با این توجه اثر رسانایی هوا و در نتیجه یونیزه شدن آن صورت نمیگیرد. با این توجه از اثرات نامطلوب آرک های الکتریکی که عمر کنتاکتور را کم می کنند کاسته می شود. در نتیجه عمر الکتریکی یک کنتاکتور خلا دو برابر کنتاکتور معمولی است.
با این توضیحات کنتاکتورهای خلا در کاربردهایی بیشترین و بهترین استفاده را دارد که سوئیچینگ قدرت زیاد و جریان هم بالا باشد مثل کنتاکتورهای فرمان در جرثقیل ها. در نهایت می توان مزیت های کنتاکتورهای خلا را نسبت به کنتاکتورهای معمولی به صورت خلاصه کرد:
همان طور که می بینید در ولتاژهای بالا تفاوت کنتاکتور معمولی و کنتاکتور خلأ بیشتر معلوم می شود. از جمله موارد کاربرد این کنتاکتورها علاوه بر موارد تعداد بالای سوئیچنگ می توان به قطع و وصل خازن ها و کلید زنی اتصال و قطع ترانس اشاره کرد.
مشخصات جریانی کنتاکتور معمولی
مشخصات کنتاکتور خلا
21. چگونه میتوان با روش مستقیم ، ستاره مثلث و چپگرد راستگرد بوسیله ی کنتاکتور، موتور را راه اندازی کرد ؟
نقشه جامع مدار قدرت و مدار فرمان برای راه اندازی مستقیم و ستاره مثلث و چپگرد و راستگرد یک موتور به صورت زیر است. اگر فقط مدار قدرت و فرمان مستقیم خواسته باشیم می توانیم بقیه اجزای مدار را نادید بگیریم. اگر فقط ستاره مثلث بخواهیم می توانیم چپگرد و راستگرد را نادیده بگیریم
مدار قدرت مدار راستگرد چپگرد راستگرد ستاره مثلث با کنتاکتور
مدار فرمان مدار راستگرد چپگرد راستگرد ستاره مثلث با کنتاکتور
22. تفاوت کنتاکتور یا رله های SSR با نوع مکانیکی آن چیست؟
کنتاکتور یا رله های SSR نسبت به کنتاکتور های مکانیکی مزیت های زیر را دارند:
23. آیا کنتاکتور های SSR وجود دارد؟
بله. مثلا در اشنایدر یکی از محصولات زیر خانواده رله ها، محصول Zelio Relays Solid State است.
24. دلیل موازی کردن خازن در بوبین کنتاکتور؟
اگر تغذیه کنتاکتور نوساناتی دارد که باعث قطع و وصل کنتاکتور می شود می توان از مدار Off-Delay پسیو که شامل یک خازن است برای میرا کردن این نوسانات استفاده کرد.
25. کوچک ترین کنتاکتور چه قدر است؟ حداقل آمپر کنتاکتور اشنایدر چقدر است؟
کنتاکتورهای فرمان کوچک ترین کنتاکتورهای موجود در بازار هستند. این کنتاکتورها برای کلید زنی قدرت توان 3 کیلو وات طراحی شده اند. وجود کنتاکت های کمکی متعدد این وسیله را مناسب برای استفاده در طراحی مدار فرمان کرده است. به همین دلیل به این کنتاکتورها، کنتاکتورهای فرمان می گویند. کنتاکتور اشنایدر با عنوان Tesys N شناخته می شوند. کوچک ترین آنها سایز 00 هستند که حداکثر جریان9 آمپر را منتقل میکنند.
26. آیا پلاتین کنتاکتور قابل تعویض هست؟
بله. پلاتین های کنتاکتور را که یکی از اجزای اصلی آن است به دلیل طول عمر محدودشان می توان تعویض کرد.
27. کنتاکتورهای اشنایدرهای ساخت کجاست؟ فرانسوی است یا نه؟
ساخت اندونزی . البته این به معنای غیر اصل بودن کنتاکتور اشنایدر نیست. چون شرکت اشنایدر محصولات خودش را در کارخانه های مختلف تولید می کند.
28. آیا با وجود پی ال سی نیاز به کنتاکتور هم هست؟
کنتاکتور یک تجهیز سوئیچ زنی قدرت است و در حالیکه که پی ال سی کنترل کننده است. اگر در پی ال سی خروجی دیجیتال وجود دارد صرفا برای انجام فرمان هایی است که در پی ال سی به عنوان برنامه نوشته است. این خروجی دیجیتال پی ال سی به هیچ عنوان برای قطع و وصل کردن تجهیزاتی که در کارخانه است مناسب نیست. چون اولا محدوده جریانی آن بسیار کم است ( برای خروجی های ترانزیستوری در حد چند هزارم آمپر و برای خروجی های رله ای در حد 10 آمپر) و ثانیا در صورت خراب شدن آن هزینه و زمان بیشتری را برای تعمیر و تعویض به خودش اختصاص می دهد. در حالیکه کنتاکتور زیمنس برای همین کار ساخته شده است.
29. آیا کنتاکتور DC مخصوص جریان DC داریم؟
بله. در دسته بندی های نوع جریان های عبوری کنتاکتور (IEC Utilization Categories) DC-1 و DC-2 و … مشخص کننده این است که این کنتاکتور برای عبور جریان DC مناسب است. هر کدام از این دسته بندی ها مشخص می کند که این کنتاکتور حداکثر چه جریانی را می تواند پشتیبانی کند.
اگر بوبین مخصوص AC باشد نمی تواند با تغذیه DC آن را تحریک کرد و هم طور بالعکس. مگر اینکه بوبین کنتاکتور با هر دو نوع تغذیه بتواند کار کند. مثلا در کنتاکتورهای زیمنس بوبین UC می تواند هم با DC و هم AC کار کند.
عبور جریان زیادتر از مقدار نامی یا عبور جریان DC از کنتاکتور AC و یا استفاده از کنتاکتور معمولی برای کلیدزنی بانک خازنی به دلیل تولید آرک های متعدد باعث خرابی پلاتین ها می شود. یکی از علت های خرابی پلاتین های کنتاکتور وجود گرد و خاک در محیط و آلودگی پلاتین هاست که به مرور باعث تشکیل اتصال ضعیف و ناقص (Loss connection) پلاتین های ثابت و متحرک و در نهایت باعث خرابی پلاتین می شود.
علاوه بر علت های خرابی پلاتین کنتاکتور، معیوب شدن بوبین کنتاکتور هم منجر به خرابی کنتاکتور میشود.
یکی از مشخصه های مهم در کنتاکتور، جریان عبوری است که بر اساس نوع کاربرد دسته بندی می شود. ردۀ AC-1 مخصوص کاربردهای بار مقاومت (روشنایی) است. بر این اساس مثلا کنتاکتور تیپ S00 زیمنس برای جریان 6 آمپر موتوری و 18 آمپر مقاومتی (روشنایی)مناسب است.
رده AC-3 مخصوص کاربردهای موتوری معمولی است.
- AC-1: Maximum resistive current
- AC-3: Maximum inductive current
هر بار الکتریکی که توسط کلید قطع و وصل شود در لحظه اتصال و قطع به دلایل الکتریکی پدیده ای به نام آرک بین نقاط اتصال وجود دارد. هرچه توان الکتریکی ای که توسط کلید قطع و وصل می شود بیشتر باشد و ضریب توان، فاصله اش از یک بیشتر باشد (چه بیشتر و چه کمتر از یک) این پدیده اثرات مخرب بیشتری دارد. اگر کنتاکتور برای بار خازنی (مثل بانک خازنی ) استفاده شود به دلیل اینکه خازن ها با عبور جریان الکتریکی از آن شارژ شده و در لحظه قطع بایستی این توان دشارژ شود وگرنه باعث آسیب دیدن کنتاکتور می شود. کنتاکتورهای مخصوصی که برای کلیدزنی بار خازنی استفاده می شود کنتاکتورهای خازنی است. در این کنتاکتورها وجود کنتاکتهای کمکی و رشته سیم های مقاومتی نسوز باعث پیش شارژ و هم چنین دشارژ خازن قبل از اتصال و بعد از قطع شدن می شود.
البته بهتر است بدانید که خیلی از موارد فوق توسط سازندگان کالای تقلبی به مرور رعایت می شود. پس بهتر است که تامین کالا از مراجع مطمئن انجام دهید.
واحد تامین کالای LV دپارتمان بازرگانی پناپ با تجربه و تعهد و تخصص چندین ساله مرجعی مطمئن برای عرضه کالای اصلی برق و اتوماسیون زیمنس و اشنایدر شده است.
35. کنتاکتور ایرانی هم داریم؟
بله. برخی شرکت های ایرانی مثل پارس فانال، شیل ایران و پارس اروند ادعای تولید کنتاکتور در داخل کشور را دارند.
به صورت کلی دو نوع کنتاکت کمکی داریم. یکی کنتاکت کمکی که از بغل به کنتاکتور وصل می شود و دیگری کنتاکتور کمکی از جلو که بر روی کنتاکتور وصل می شود. تنوع توع کنتاکت ها (باز و بسته بودن) در نوع کنتاکت کمکی از جلو بیشتر است.
همان طور که می دانید کنتاکترو یک کلید قابل کنترل برای انتقال توان است. برای حفاظت از تجهیز متصل به کنتاکتور باید از تجهیزات حفاظتی استفاده کرد. تجهیزاتی مثل کلید حرارتی، بیمتال، کنترل فاز و … . هر کدام از این تجهیزات حفاظتی حداقل یک خروجی فرمان دارد که برای اعلام وضعیت حفاظتی که برعهده دارند استفاده می شود. به راحتی می توان این کنتاکت فرمان را در مدار فرمان کنتاکتور قرار داد. ترتیب و نحوه قرارگیری اجزای مدار قدرت به این صورت است که کلید حرارتی قبل از کنتاکتور و کنتاکتور هم قبل از بیمتال قرار می گیرند.
جریان قطع (Breaking current) بستگی به توان کنتاکتور دارد. مثلا برای کنتاکتورهای 7.5 و 11.5 کیلو وات حدود 110 آمپر است. این در حالی است که جریان نامی به ترتیب 15 و 20 آمپر است. در این جریان های نامی تعداد عملکرد کنتاکتور 1-2 میلیون بار کلید زنی در 400 ولت است.
یکی از علت های شایع خرابی کنتاکتور ها، کثیفی کنتاکتهای آن است. همچنین ممکن است به دلیل شل بودن اتصالات قدرت کنتاکتور به مرور خراب شود. در هر دو صورت چه کثیفی کنتاکتها و چه شل بودن اتصالات، اتصال دقیق و کامل کنتاکت ها برقرار نمی شود در نتیجه سطح موثر کافی برای عبور جریان به وجود نمی آید و این باعث گرم شدن و داغ شدن و در نهایت سوختن کنتاکتور می شود.
یکی دیگر از علت های خرابی کنتاکتورها سوختن بوبین آنهاست. اگر حفاظت لازم جریان و ولتاژی برای بوبین در نظر گرفته نشود حتی ممکن است منجر به آتش گرفتن کنتاکتور شود.
همان طور که می دانید کنتاکترو یک کلید قابل کنترل برای انتقال توان است. برای حفاظت از تجهیز متصل به کنتاکتور باید از تجهیزات حفاظتی استفاده کرد. تجهیزاتی مثل کلید حرارتی، بیمتال، کنترل فاز و … . هر کدام از این تجهیزات حفاظتی حداقل یک خروجی فرمان دارد که برای اعلام وضعیت حفاظتی که برعهده دارند استفاده می شود. به راحتی می توان این کنتاکت فرمان را در مدار فرمان کنتاکتور قرار داد. ترتیب و نحوه قرارگیری اجزای مدار قدرت به این صورت است که کلید حرارتی قبل از کنتاکتور و کنتاکتور هم قبل از بیمتال قرار می گیرند.
41. دلیل سوختن بوبین کنتاکتور زیمنس؟
اگر مدار حفاظت لازم برای بوبین کنتاکتور با توجه به محدودیت های جریان و ولتاژی آن در نظر گرفته نشود ممکن است شاهد سوختن آن باشیم. عبور جریان بیش از جریان مجاز و یا اتصال ولتاژ بالاتر از محدوده مجاز بوبین منجر به سوختن بوبین کنتاکتور می شود.
42. جریان راه اندازی در انتخاب کنتاکتور موثر است یا جریان نامی آن؟
جریان نامی (Rated operational current: Ie) موثر است.
43. نحوه اتصال کابل به کنتاکتور زیمنس ؟
بستگی به سایز کنتاکتور دارد. در توان های پایین مسلما با زدن سر سیم به هر یک از سیم های یک کابل، آن را به کنتاکتور وصل می کنیم. در توان های بالاتر از کابلشو استفاده می کنیم.
44. آیا کنتاکتور هوشمند هم داریم؟
اول باید معلوم شود منظور از هوشمند چیست. چون کنتاکتور یک کلید قطع و وصل کنترل پذیر است. اگر منظور از هوشمند اضافه شدن قابلیت حفاظتی است در این صورت بعضی از سازندگان ازجمله کنتاکتور زیمنس و کنتاکتور اشنایدر ماژول هایی شامل کلیدحرارتی و کنتاکتور دارند که به صورت فشرده ساخته شده است.
45. جنس پلاتین کنتاکتور واقعا پلاتین است؟
نه . در واقع یک آلیاژی از نقره به همراه اکسید روی است که مقاومت مکانیکی آن را بالا برده است. این قسمت سفید رنگ بر روی تیغه پلاتین که از جنس مس است به صورت دایره ای در جریان های کم و به صورت مربعی در جریان های بالاتر ساخته می شود
بستگی به جریان عبوری و ولتاژ کنتاکتور دارد. هر چه جریان بیشتری از کنتاکتور عبور کند این سیکل کلیدزنی کمتر می شود. مثلا در صورتی که برای یک کنتاکتور 7.5 کیلو وات به ازای جریان 15 آمپری 1.2 میلیون سیکل کاری در 400 ولت کار می کند.
در راه اندازی موتور دالاندر نیاز به سه کنتاکتور داریم که به در مدار قدرت استفاده شود مثل راه اندازی ستاره مثلث. در این جا که برای دور کند که اتصال ستاره است نیاز به کنتاکتور کم تر از جریان نامی داریم و برای اتصال مثلث که دور تند موتور است نیاز به کنتاکتور با جریان بالاتر. به صورت دقیق تر کنتاکتور خط K1 و کنتاکتور مثلث K3 برای مقدار نامی موتور انتخاب می شود و کنتاکتور ستاره K2 یک رنج پایین تر.
48. نحوه نصب کنتاکتور روی ریل ؟
در پشت کنتاکتورها زائده هایی تعبیه شده است که به راحتی می توان کنتاکتور را روی ریل 35 میلی متری استاندارد (کم عمق و عمیق) نصب کرد. البته امکان نصب بر روی دیوار یا سینی تابلو به صورت پیچ هم وجود دارد.
در شکل زیر می توانید زائده های پشت کنتاکتور را ببینید که با استفاده از آنها به راحتی کنتاکتور روی ریل 35 میلی متری نصب می شود.
49. چرا پیچ های کنتاکتور در نمی آید؟
چون قرار نیست در بیاید! پیچ های اتصال کابل به کنتاکت های کنتاکتور به گونه ای تعبیه شده است که از محل خودشان خارج نشود. شما با چرخاندن آنها صرف فاصله دو کنتاکت را تغییر می دهید.
50. سیم های روی کنتاکتور خازنی چیست؟
خازن ها در صورت اتصال یک باره به منبع جریان جرقه می زنند و آسیب می بیینند. و از سوی دیگر درهنگام قطع از منبع جریان هم این مشکل برای کلید قطع کن به وجود می آید. به واسطه یک سیم مقاومتی که به صورت سیم پیچ درآمده است (فیلتر RL) و کنتاکت کمکی NO کنتاکتور خازنی به مدار قدرت وصل می شود. در نتیجه خازن قبل از اتصال کنتاکتهای قدرت پیش شارژ می شود. نکته قابل توجه این است که کنتاکتهای کمکی سریع تر از کنتاکت های قدرت و پیش از اتصال کنتاکتهای قدرت وصل می شودند.
51.نحوه تست کنتاکتور؟
با اتصال بوبین کنتاکتور به ولتاژ تغذیه تعریف شده کنتاکتور باید وصل شود. مقدار مقاومت ترمینال های قدرت دو به دو باید صفر باشد (تست اتصال سنج مولتی متر یا اصطلاحا تست بوق) . این کار را برای زمانی که بوبین کنتاکتور تحریک نشده است هم باید انجام بدهید. در این حالت نباید هیچ اتصال و ارتباطی بین ترمینال های قدرت باشد.
نکته دیگر در تست کنتاکتور این است که باید پیچ های ترمینال های قدرت هرز نشده باشد. یعنی با چرخاندن آن، تیغه های ترمینال به هم نزدیک و با برعکس کردن از هم دور شود.
52. اگر کنتاکتور را با دست تحریک کنیم خراب می شود؟
خراب نمی شود. ولی ممکن است خطرناک باشد. چون ممکن است مدار قدرت بدون در نظر گرفتن اینترلاک های مدار فرمان و سیگنالهای کنترلی وصل شود.
53.انتخاب کنتاکتور برای محیط های مرطوب ؟
کنتاکتورهای معمولی مقدار IP (یا درجه حفاظت فیزیکی) آنها 20 است. در نتیجه رطوبت در هوا به راحتی به داخل کنتاکتور نفوذ می کند و باعث آسب دیدگی کنتاکتها و زنگ زدگی و افزایش مقاومت مکانیکی و الکتریکی می شود. در صورت نیاز به استفاده از کنتاکتور در محیط با رطوبت بالا بهتر است که کنتاکتور در داخل پنل با درجه حفاظت فیزیکی بالا قرار داده شود.
54. آیا برای محیط های با لرزش بالا کنتاکتور های مناسب و مخصوص داریم؟
در مشخصات کنتاکتور ها، پارامترهایی داریم به نام مقاومت شوک (Shock resistance) و مقاومت لرزش (Vibration resistance) که بر اساس مقادیر مشخص شده باید ببینیم آیا می توان در سیستم حمل و نقل موجود از کنتاکتور با این مشخصات استفاده کنیم. معمولا کنتاکتور های نیمه هادی (SSR) به دلیل نداشتن اجزای مکانیکی مقاومت لرزش بیشتری دارند و برای سیستم های حمل و نقل مناسب تر هستند.
55. تفاوت کنتاکتور با حرارتی و بیمتال؟
کنتاکتور یک کلید قطع و وصل کنترل پذیر است. اما حرارتی و بیمتال کلیدهای حفاظت جریان هستند. که به ازای افزایش دفعی یا تدریجی بار مدار را حفاظت می کنند. می توان از حفاظت های حرارتی و بیمتال در مدار کنترل و فرمان بوبین کنتاکتور استفاده کرد.
56. در صورت استفاده از پی ال سی نیاز به کنتاکتور داریم؟
بله. چون کنتاکتور وظیفه اتصال عملگرهای برقی و تجهیزات قدرت به مدار قدرت را دارد. در حالی که وظیفه پی ال سی پیاده سازی منطق و برنامه کنترل ماشین یا خط تولید یا کارخانه است. در صورتی که پی ال سی بخواهد به موتور الکتریکی فرمان روشن شدن را بدهد این فرمان مستقیما برای موتور صادر نمی شود. بلکه این فرمان برای کنتاکتور صادر می شود و کنتاکتور مدار قدرت را به موتور الکتریکی وصل می کند.
ولتاژ کاری کنتاکتور در مشخصات فنی آن آمده است. در صورتی که موتور در محدودة مجاز کنتاکتور باشد می تواند از همان کنتاکتور استفاده کرد. کنتاکتورها در چندین دامنه ولتاژی عمل می کنند. 230 ولت، 400 ولت، 460 ولت و 600 ولت. البته این ولتاژهایی است که به ترمینال های قدرت اعمال می شود. برای بوبین کنتاکتور اگر AC باشد مشخصات خاص خودش را دارد.
58. نحوه وایرینگ کنتاکتور برای موتور تک فاز چگونه است؟
این نقشه ای است که سایت اشنایدر الکتریک برای کنتاکتورهای تله مکانیک (کنتاکتور اشنایدر) خودش مشخص کرده بود.
59. کنتاکتور زیمنس چند تیغه باز و بسته دارد؟
وظیفه اصلی کنتاکتور اتصال و قطع مدار قدرت است. اما همراه آن یک سری کنتاکتهای کمکی برای کنتاکتور زیمنس وجود دارد و هم چنین می توان اضافه کرد که کارایی کنتاکتور را در فرمان دادن به بخش های دیگر و هم چنین بازخورد به سیستم کنترل افزایش می دهد.
60. تفاوت کنتاکتور فرمان با کنتاکتور توان پایین چیست؟
کنتاکتورهای فرمان صرفا شبیه یک رله با تعداد کنتاکت بالا هستند در حالیکه کنتاکتور برای قطع و وصل قدرت استفاده می شود. کنتاکتور زیمنس سری 3RH کنتاکتورهای فرمان هستند.
62. علت دو فاز شدن خروجی کنتاکتور؟
این مشکل به دلیل ذوب شدن یکی از پلاتین ها به وجود می آید. که برای موتور سه فاز آسیب زننده است.
63. نحوه وایرینگ کنتاکتور اشنایدر برای موتور تک فاز چگونه است؟
این نقشه ای است که سایت اشنایدر الکتریک (کنتاکتور اشنایدر) برای کنتاکتورهای تله مکانیک (کنتاکتور اشنایدر) خودش مشخص کرده بود.
64. استانداردهای چینش کنتاکتور چیست؟
در ضمن مشخصات فنی کنتاکتورها نکاتی را به عنوان استانداردهای سازنده برای چینش کنتاکتور زیمنس در مدار قدرت بیان شده است. مثلا اینکه فاصله کنتاکتورها کمتر از 30 میلی متر نباشد. اگر به صورت 90 درجه نصب می شود فرکانس سوئیچنگ کنتاکتور به میزان 80 درصد از مقدار اصلی آن کاهش می یابد. حداکثر درجه مجاز برای کجی نصب کنتاکتور 22.5 درجه است.
65. آیا برای کنتاکتور فاصله باید داشته باشد؟
نکته دیگری که در نصب کنتاکتور زیمنس باید رعایت کرد حداقل فاصله مناسب برای تعویض بوبین کنتاکتور است. که این مقدار برای کنتاکتور زیمنس سایز S12 ، 150 میلی متر است.
66. بهترین جایگزین برای کنتاکتور چیست؟
جایگزین ندارد. چون کلید قطع و وصلی است که در صورت نیاز فقط باید خودش استفاده شود. کلید قدرتی که کنترل پذیر باشد فقط کنتاکتور است.
سلام آیا به جای کنداکتور میتوان کلید فیوزی استفاده کرد؟
دو چشمی راه رویی وجود دارد که سر راه آن کنداکتور قرار داده شده است. جایگزین مناسب کنداکتور چیست؟
با تشکر
سلام
خیر کلید فیوزی (فیوز مینیاتوری) جایگزینی برای کنتاکتور نیست. در مورد جایگزینی کنتاکتور: در صورتی که جریان مصرفی کم باشد (حداکثر ۱۰ آمپر) میتوانید از رله مناسب استفاده کنید.
با سلام بوبین کنتاکتور ۴۰ و ۶۵ آمپر ۱۱۰ ولت اشنایدر و تله میکانیکو چند وات است که بتوان با خرید ترانس مبدل از این کنتاکتور در برق ۲۲۰ استفاده کرد؟
با سلام و احترام
خود بوبین کنتاکتور قابل تعویض می باشد.
من نمیخواهم هزینه اضافه تری متحمل بشم و قصد دارم براشون ترانس تهیه کنم چون نو بوبینش گرون پام تموم میشه و من این ها رو دست دوم خریداری کردم
عبور جریان dc از کنتاکتور ac که دو کنتاکت دیگر آن ac رد شده. چه مشکلی به وجود می آورد؟
با سلام
مورد فوق ممکنه در کوتاه مدت مشکلی ایجاد نکنه
ولی طبق استاندارد، عبور دادن جریان نامتقارن از کنتاکت های کنتاکتور در طولانی مدت باعث دفورمه شدن کنتاکت ها می شود و در عمر مفید کنتاکتور اثر مستقیم دارد.
سلام
کنتاکتور های قدیمی تلهمکانیک امکان جدا شدن آسان از ریل رو داشتن؛ اما کنتاکتور های جدید رایج بازار مثل ال اس و هیوندایی گویا بعد از جا خوردن در ریل دیگه امکان جدا کردن شون وجود نداره. خواستم ببینم راهی وجود داره برای تعویض این کنتاکتور ها بدون به هم زدن قطعاتی که کنارشون وصل هست ؟
باسلام
در حقیقت باید تجهیزی که روی ریل سوار میشود امکان جدا شدن از روی ریل را داشته باشد.معمولا یک ضامن در زیر کنتاکتور یا ضامن فنری در پست کنتاکتور برای جدا کردن وجود دارد.که در حالت دوم که ضامن دیده نمیشود با پایین کشیدن کنتاکتور از ریل قابل جدا شدن خواهد بود.
ممنون از پاسخ کامل تون. دقیقا همونطور که گفتید بود. حالت دوم بود و ضامن فنری پشت کنتاکتور تعبیه شده بود. تو حالت اول فازمتر یا پیچ گوشتی لازم میشد اما تو حالت دوم دیگه اونم لازم نیست. تشکر فراوان
سلام.بین باطری خورشیدی ۱۰۰ امپر واینورتر ۱۰۰۰ وات چ کنتاکتوری نیاز هست ک مانند فتوصل عمل کنه؟ممنونم
سلام
نیاز به کنتاکتوری متناسب با توان اینورتر دارید.میتونین از کنتاکتور های ۳ یا ۴ کیلو وات موجود در بازار مثل D9 اشنایدر یا ۳RT2016-1AB01 زیمنس استفاده کنید.
میتونین لیست قیمت و اطلاعات فنی کنتاکتور های زیمنس و کنتاکتور های اشنایدر رو در سایت ما مشاهده کنید.
سلام
می خواستم بدونم:
۱- این امکان وجود داره که کنتاکتور برای مدت طولانی در مدار قرار بگیرد بدونه قطع جریان مثلا یک سال در حالت وصل باشد و برای کلید زنی استفاده نشود؟(با توج به اینکه جریان و ولتاژ مجاز بوبین و کنتاکت های آن رعایت شود)
۲- میتوان با موازی کردن کنتاکت های کنتاکتور جریان بیشتری از کنتاکتور کشید(مثلا با موازی کردن سه کنتاکت، کنتاکتور ۱۰ آمپر در ۲۲۰ ولت میتوان تا ۳۰ آمپر جریان گرفت؟)
سلام
پاسخ ۱)
پارامتر قابل توجه در رله و کنتاکتورها ، تعداد قطع و وصل است که مستقیما در طول عمر آن اثرگذار است ولی روشن بودن یکسره و دائم در کنتاکتورها بسیار طولانی است و البته به برند و کیفیت آن برمیگردد.
مثلا در کنتاکتورهای مدل ۳RT2 شرکت زیمنس ، زمان ۲۰ سال را برای این وصل بودن دائم مشخص نموده است
پاسخ ۲)
بله امکان پذیر است
البته بهتر است جریان کمتر از سه برابر جریان نامی را از کنتاکت ها عبور دهید که در افزایش طول عمر کنتاکتور تاثیر گذار خواهد بود. باز هم بسته به نوع مصرف کننده دارد مثلا اگر مصرف کننده اهمی (مثل المنت و هیتر) باشد بیشتر از ۳ برابر هم مشکلی ایجاد نمیکند.
سلام ایا این امکان وجود دارد که فاز همیشه در بوبین کنتاکتور باشد و با نول به بوبین کنتاکتور فرمان داد؟
سلام برهان عزیز
بله امکانش هست ولی کار اصولی و استانداردی نیست به دلیل اینکه اگر به هر دلیل نول به ارت متصل شود باعث فعال شدن کنتاکتور و به تبع روشن شدن نا خواسته موتور متصل به اون خواهد شد
سلام
استفاده از کنتاکتور موتوری AC3 برای مدار اهمی مجاز هست؟
سلام محمد عزیز?
بله
تو این حالت برای جریان های بالاتر هم قابل استفاده هست مثلا از D9برای جریان ۲۵ آمپر میشه استفاده کرد
درود بر شما
وقت بخیر.
آیا جریان نامی کنتاکتور زیمنسرا بر اساس جریان عبوری از هرکدام از تیغه ها بیان می کنند؟
مثلن اگر سه تیغه یک کنتاکتور ۱۸ آمپر را پارالل کنیم میتوانیم از آن معادل ۱۸×۳ آمپر جریان دریافت کنیم؟
برای محافظ تکفاز از چه کنتاکتوری میتوان استفاده کرد؟
با سلام
جریان نامی کنتاکتورها در واقع همان جریانی است که از هر کدام از تیغه های آن میتوان عبور داد
مثلا یک کنتاکتور با جریان نامی ۱۸ آمپر میتواند بار سه فاز ۱۸ آمپر را تغذیه کند
ولی استفاده از تیغه های کنتاکتور برای بارهای نامتقارن تکفاز ، طبق استاندارد مجاز نمیباشد
سلام نوشته روی بوبین کنتاکتورها یا خود کنتاکتور مثلا M7 یا M5 منظور چیست؟
سلام
این کدینگ مربوط به کنتاکتور های اشنایدر است و فقط نشان دهنده سطح ولتاژ کنتاکتور یا سیم پیچ کنتاکتور است. مثلا M7 بیانگر (۲۲۰ VAC ، ۵۰ / ۶۰HZ) ولتاژ ۲۲۰AC بوبینِ کنتاکتور است.
سلام
اول ممنون بابت سایت عالی و اطلاعات خوبتون
من کنتاکتور واس پمپ اب ساختمان ۱۶ واحدی میخوام چون تعداد واحد زیاد و روشن خاموش شدن پمپ به صورت زیاید در روز انجام میشه و امکان داره طول عمر کنتاکتور پایین بیاره این به ذهنم رسید :
به جای کنتاکتور تک فاز از کنتاکتور سه فاز استفاده کنم
مصرف پمپ تک فاز با حداکثر امپر ۱۰
پس کنتاکتور ۳ فاز ۱۸ امپر بگیرم
فقط از l1 وt1 استفاده کنم به عنوان ورودی و خروجی فاز در صورت خراب شدن تیغه اول بعد گذشت زمان از l2-l3 برای دفعات بعد استفاده کنم به عنوان زاپاس ! که فکر کنم زمان بیشتری بتونم از کنتاکتور استفاده کنم ? ایا این روش شدنی هست و مشکل ایجاد نمیکنه ?
سوال دوم به صورت متوسط کنتاکتور چه تعداد کار کلیدزنی انجام میده میشه به ی عددی رسید ؟
سلام علیرضا عزیز?
سوال اول :
راه ها و فاکتورهای زیادی وجود داره که به طول عمر کنتاکتور شما کمک میکنه …
۱٫ درسته میتونید از یک رنج بالاتر استفاده کنید
۲٫ از برند های معتبر مثل کنتاکتور های زیمنس و کنتاکتورهای اشنایدر استفاده کنید
۳٫ کنتاکتور رو از فروشگاه های معتبر اتوماسیون صنعتی خریداری کنید که از اصالت کالا اطمینان داشته باشید
خیر مشکلی ایجاد نمیکنه و میتونید از کنتاکت دیگر کنتاکتور استفاده کنید
سوال دوم :
اگر از برند های زیمنس و اشنایدر و برندهای معتبر استفاده کنید داخل دیتاشیت مقدار کلید زنی حدودی کنتاکتور که رابطه مستقیم با طول عمر کنتاکتور دارد میتونید استفاده کنید
با سلام
برای بنده در خصوص میزان جریان درج شده روی کنتاکتورها جای سواله که شدت جریان قید شده مربوط به هر تیغه به تنهایی است یا کل تیغه ها؟ بنده میخوام از یه کنتاکتور به عنوان محافظ برق کلی ساختمان (البته به همراه یک محافظ مخصوص داخل تابلو که الان شرکت شیوا امواج دو نوعشو تولید میکنه) استفاده کنم.به نظر شما چند آمپر کفایت میکنه.البته من میخوام ورود و خروج فاز رو در هر سه تیغه به هم متصل کنم و هر سه تیغه موازی بشن.
سلام سعید عزیز
جریان نامی کنتاکتورها مربوط به یک تیغه یا همان کنتاکت قدرت آن می شود.
به عنوان مثال یک کنتاکتور با جریان نامی ۱۰ آمپر داریم، با این کنتاکتور می توانیم یک موتور سه فاز با جریان مصرفی ۱۰ آمپر را تغذیه کنیم (البته این نکته را در نظر داشته باشید که جریان نامی کنتاکتور باید بالاتر از جریان نامی موتور باشد)
حال اگر با این کنتاکتور بخواهیم بار تکفاز را تغذیه کنیم می توان با موازی کردن کنتاکت های قدرت ، تا کمتر از جریان ۳۰ آمپر ، مصرف کننده را تغذیه نمود.
سلام ممنون از مطالب ارزنده تون
یکجا در جواب گفتیر رله بی متال بعد از کنتاکتور نصب میشه
که اشتباه هست و رله بی متال باید قبل از کنتاکتور نصب بشه تا اضافه جریان رو که حس کرد بتونه فرمان قطع رو به کنتاکتور صادر کنه
بعد اینکه در آخر در سوال و جواب عزیزی گفتید داخل پرانتز فیوز مینیاتوری
در صورتیکه ما فیوز مینیاتوری نداریم
ما کلید مینیاتوری داریم و یا کلید فیوز داریم
سلام ابوالفضل عزیز
ممنون از توجه و ریزبینی شما
توجه داشته باشید که در در مدار فرمان بی متال قبل از کنتاکتور قرار میگیرد اما همانطور که در سوال شماره ۳۸ گفته شده این ترتیب در مدار قدرت متفاوت است (ترتیب و نحوه قرارگیری اجزای مدار قدرت به این صورت است که کلید حرارتی قبل از کنتاکتور و کنتاکتور هم قبل از بیمتال قرار می گیرند.)
درمورد استفاده از کلمه “فیوز مینیاتوری” اصطلاح عمومی بازار برای این قطعه: کلید مینیاتوری،مینیاتوری و فیوز مینیاتوری هست اما در واقع از خانواده فیوزها نیست.
سلام، آیا میدان مغناطیسی کنتاکتور در زمان وصل بر روی قطعات الکترونیکی دیگری که در کنار آن نصب شده است تاثیر گذار است یا نه؟لطفا کامل تشریح بفرمائید
سلام کاربر عزیز
اگر مدارات الکترونیکی به صورت استاندارد طراحی و ساخته شده باشند میدان مغناطیسی کنتاکتور به حدی قوی نیست که اخلالی در کار این مدارات به وجود آورد.اما نویزهای تولید شده توسط پاورهای سویچینگ میتواند باعث اخلال در کار برخی مدارات الکترونیکی شود.
سلام
اگر به بوبین ۲۲۰VAC ولتاز ۱۱۰VDC بدیم بوبین میسوزد ؟
با سلام و احترام
خیر، مشکلی برای بوبین ایجاد نمی شود.
با سلام و احترام
آیا مدار، قطعه یا ماژولی وجود داره که برای راه اندازی دو موتور تکفاز بصورت مجزا، با استارت زدن فقط یکی از موتورهای تکفاز روشن شود و پس از خاموش کردن و استارت مجدد موتور دیگر شروع به کار کند و موتور اول از مدار خارج شود! بعبارتی با هر بار کلید زنی، بصورت یک در میان فقط یکی از موتورهای تکفاز روشن و موتور دیگر خاموش باشد و در هر بار کلید زنی موتورها جابجا شوند تا موتور قبلی خنک شود؟
ممنون
با سلام
اگر در مدار ستاره مثلث تیغه های نگهدارنده عمل نکند چه اتفاقی می افتد؟ ممنون
با سلام و احترام
کار نکردن تیغه نگهدارنده به معنای قطع شدن موتور بوده و بسته به نوع کنتاکتور زمان قطعی متفاوت می باشد.